Editörler aslında edebiyat dünyasının bilinmeyen kahramanlarıdır. Bunun nedenini en kolay şekilde açıklamak gerekirse; Bir kitabı yapan editördür diyebiliriz. Muharrir çalışmalarını kitap şeklinde değil, belge şeklinde hazırlar.
Orijinal bir fikri var ve bunu en uygun biçimde kağıda döküyor. Daha sonra bu belgeyi yayınlanmak üzere yayınevine gönderir. Buradaki en değerli adım, belgeleri kitap haline getirmektir ve bu da editörün işidir.
Editör, bu belgeyi her açıdan değerlendirme ve şekillendirme sürecine sokar. Editörü kapalı bir kahraman yapmaya fazlasıyla yeten dil, anlatım, tutarlılık, süreklilik, olay örgüsü, karakter tasarımı, kurgu, biçim, imla ve noktalama gibi akla gelebilecek her edebi unsur çerçevesinde eseri elden geçiriyor.
Kabul edilmelidir ki hiçbir insan mükemmel olmadığı gibi hiçbir yazar da mükemmel değildir. Bazı yazarların anlatım ve anlatımları çok güçlü iken kurguları zayıf olabilirken, bazılarının ise tam tersine güçlü bir kurguya sahip olmasına rağmen dil yeterlilikleri zayıf olabilir. Bu eksikliklerin giderilmesi için redaksiyon süreci vazgeçilmez bir adım olarak karşımıza çıkmaktadır.
okuyucu için editör
Editör, yazar ile okuyucu arasında bir köprüdür. Muhabirin zihninden çıkmış bir metnin okuyucuya en uygun biçimde ulaşmasını amaçlarlar. Yazar, eserinin temel fikrini okuyucuya aktarabiliyor mu? Edebî eserin gerektirdiği merak, heyecan, sorgulama gibi düşünsel faaliyetleri harekete geçiriyor mu? Kurgusal olmayan bir eser yazılmışsa, içerdiği bilgi veya fikirler okuyucu için yeterli midir?
Farklı algılar
Bu tür sorulara tatmin edici cevaplar bulmak ve varsa eksiklikleri giderecek önerilerde bulunmak editörün görevidir. Yazar Direkt Yayınevi editörü Büşra Şahin, bu usul sorularına dikkat çekerek verilecek cevaplarla yazar ve okuyucu arasındaki bağın güçleneceğine dikkat çekiyor ve ekliyor: “Bazen yazar, bazen okuyucu ve bazen de eleştirmen gibi bir bakış açısına sahip olmamız gerekir ki eksiksiz bir eser ortaya koyabilelim.”
Editör nasıl çalışır?
Editörler bağımsız olarak çalışabilecekleri gibi bir kuruma bağlı olarak da çalışabilirler. Önemli olan hangi alanda uzman olduklarıdır. Tek bir editörlük türünden söz edemeyiz ve yayınevlerinin işleyişinin tamamen birbirinin aynısı olmadığını da belirtmeliyiz. Örneğin, geliştirici editör, yazarla her zaman iletişim halindedir ve kitabı yazarken ona olumlu yönler verebilir.
Çeviri editörü ise çeviri için yayınevine kitap önerir ve tüm çeviri sürecini takip eder. Birçok alt dala ayrılan editörlük mesleği için en uygun benzetme orkestra şefliği olabilir.
Yazar, müzik eserini yaratan bestecidir; çalınan her saz birer edebî unsur ise; Editör, bu eserin sahnelenmesini ve seyirciyle buluşmasını sağlayan orkestra şefidir. Bir kitap editörünün de okuyucuya ulaşan her kitapta yazarı kadar emeği ve hevesi vardır.
